….αποτελεί (ο υπερ-καπιταλισμός) την πολιτική και οικονομική έκφραση της νέας Δεξιάς. «Διαθέτει μιαν ιδιαιτερότητα που από ιστορική άποψη είναι νεοφανής: συσσωρεύει κέρδη, όχι απλώς εκμεταλλευόμενος τους δικούς του εργάτες (όπως παλαιά), αλλά αιχμαλωτίζοντας και καταπιέζοντας τη δική του παγκόσμια πελατεία.
Η τελευταία αφέθηκε να παγιδευτεί (χωρίς να το αντιληφθεί κανείς στην Αριστερά) σε μια δίνη παραγόντων που δεν είναι πια μόνο οικονομικοί, αλλά περιλαμβάνουν διάφορες διαστάσεις της ατομικής και συλλογικής ζωής: διαφήμιση, προϊόν, μάρκετινγκ, εύκολη πίστωση στους μικροκαταναλωτές, μακρά νεότητα και παράταση των απολαύσεων της σεξουαλικής ζωής, την αόριστη προσδοκία για έναν άνετο και πλούσιο βίο, ένα πασπάλισμα θρησκευτικής πνευματικότητας και πάθους… Σε αυτή τη διάφανη συσκευασία, οι πολίτες, έχοντας μετατραπεί σε πελάτες καταδικασμένους να παραμείνουν σε ένα παιδικό στάδιο (δηλαδή έχοντας μετατραπεί σε χρήστες και καταναλωτές), έχουν δώσει έναν όρκο πίστης, έχουν γίνει αιχμάλωτοι της βούλησης του πωλητή, που μπορεί, λίγο-πολύ, να τους κάνει ό,τι θέλει. Δεν μπορούν πια να απαλλαγούν από τον στρόβιλο της εύθυμης και φανταχτερής κατανάλωσης, διότι αποτελεί έναν από τους ζωτικούς μηχανισμούς της παγκοσμιοποιημένης ζωής, δηλαδή της δικής τους ζωής».
Raffaele Simone “Το μειλίχιο τέρας” ΠΟΛΙΣ 2011 μετάφραση Μ. Μητσός
Διάβαζα με μεγάλο ενδιαφέρον το εξαιρετικό βιβλίο του Raffaele Simone σε μετάφραση Μ. Μητσού, “Το μειλίχιο τέρας”, το βιβλίο που αναλύει τα αίτια πίσω από την επέλαση της Δεξιάς στην Ευρώπη και τον κόσμο, όταν διαπίστωσα πως το βιβλίο καθαυτό αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης αξιόλογων αναλυτών και στοχαστών στην Ελλάδα. Ενδεικτικά, ασχολήθηκαν με το βιβλίο -και όχι μόνο στα πλαίσια μίας απλής βιβλιοπαρουσίασης- ο πάντα εύστοχος και περιεκτικός Θανάσης Γιαλκέτσης από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, ο μέγας ανατόμος της σύγχρονης Ελλάδας, Κωστής Παπαγιώργης από τον κόσμο του Επενδυτή, ο Νίκος Ξυδάκης από τη νεοφιλελεύθερη Καθημερινή, αλλά και πολλοί ακόμα, σε blogs, portals, και πολλά ακόμα ΜΜΕ.
Είναι εντυπωσιακό το πόσο μεγάλο είναι το έργο αφού προβάλλει στο μυαλό του αναγνώστη του, αξίες που θεωρούνταν νεκρές ή ξεπερασμένες, αναλύει εξαιρετικά εύστοχα τη διαδικασία της μετάλλαξης της Δεξιάς και το πως έγινε αυτή “μονόδρομος” στον νου του δυτικού ή του δυτικοποιημένου πολίτη και τέλος διαλύει την πλάνη περί του τέλους της Ιστορίας και την οριστική επικράτηση του καπιταλισμού (και μάλιστα με τη χειρότερη μορφή του, αυτή του νεοφιλελευθερισμού)
Η -κατ' επίφαση- μετάλλαξη της Δεξιάς και το πνεύμα της εποχής (Zeitgeist ας πούμε)
Πρώτ’ απ’ όλα, η επικράτηση των σοσιαλιστικών κομμάτων και σχηματισμών στις δημοκρατίες ανά τον κόσμο, απο τη δεκαετία του 1960 και μέχρι τη δεκαετία του 1980, αποτέλεσε ένα καμπανάκι για την Δεξιά ανά τον κόσμο και κυρίως για τα καπιταλιστικά μεγαθήρια, πως έπρεπε να κάνουν κάτι για να αλλάξουν τη διαμορφούμενη ισορροπία δυνάμεων. Το πρόβλημα ήταν πως ενώ είχε εφευρεθεί η απάντηση στο “Κοινωνικό Κράτος” των κομμουνιστικών χωρών με την εξάπλωση του “καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο”, του Κεϋνς και του Ρούσβελτ, το αντίπαλο δέος εξακολουθούσε να διαμορφώνει πολιτικές προτάσεις, θελκτικές για πολύ κόσμο και ειδικά για εκείνους που ζούσαν στην σκιά των αναπτυγμένων σωρών (π.χ. η Ελλάδα του 1970). Επίσης το γεγονός πως ο καπιταλισμός, ο οποίος σε όλες του τις μορφές δεν μπορεί να απαλλαχθεί από τις εγγενείς του ιδιότητες: την αρπακτικότητα και τον ατομικισμό. Αυτό σαν αποτέλεσμα έφερε,τη διαμόρφωση δικτατοριών και στρατιωτικών καθεστώτων τα οποία με τη σειρά τους οδήγησαν στη διαμόρφωση απελευθερωτικών λαϊκών κινημάτων, αριστερόστροφου βέβαια προσανατολισμού Η παγκόσμια Δεξιά έπρεπε να βρει τη λύση.
Τα όσα έγιναν με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, την είσοδο της παγκόσμιας τράπεζας στην ανατολή, τις οικονομικές δικτατορίες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, δε χρειάζεται να τα επαναλάβουμε. Είναι γνωστά. Οπλισμένη με φθηνό χρήμα η Νέα Δεξιά, ενδεείς λαοί κάτω από στυγνά οικονομικά καθεστώτα από την άλλη, η επικράτηση της πρώτης, ήταν απόλυτη. Μάλιστα το εντυπωσιακό είναι πως η επικράτηση ήρθε με εκλογές στις χώρες που κατέστρεψε η Νέα Δεξιά. Τι ήταν αυτό που παραπλάνησε τόσο κόσμο (και εξακολουθεί να παραπλανά τους φίλους της πλαστής ευμάρειας που υπόσχονται οι Τράπεζες με δανεικό χρήμα);
Η πρόταση της Νέας Δεξιάς συνοψίζεται στα εξής (όπως παρατηρεί ο R. Simone)
- Στην επέκταση των ατομικών προνομίων, όταν η Αριστερά τα περιορίζει και έχει σαν βάση των επιδιώξεων της, την ισότητα.
- Στην ικανοποίηση των ατομικών και προσωπικών επιθυμιών, την ίδια ώρα που η Αριστερά επιδιώκει τη νομιμότητα η οποία αναγκαστικά περιορίζει την ικανοποίηση των επιθυμιών αυτών,
- Στην έλλειψη κανόνων στο “παιχνίδι” και την επικράτηση των επιθυμιών των “αδέσποτων αγορών” σαν κανόνες δικαίου, την ώρα που η Αριστερά οραματίζεται δικαιοσύνη που επιβάλλει κανόνες
- Στην επέκταση της ιδιοκτησίας και την ενίσχυση της κατανάλωσης, όταν η Αριστερά στοχεύει στη φορολογική δικαιοσύνη που περιορίζει την ιδιοκτησία και διαταράσσει την κατανάλωση,
- Στην καλλιέργεια της προσωπικής φιλοδοξίας του να ανήκει κάποτε κάποιος στις οικονομικές ελίτ ενώ η Αριστερά πρεσβεύει τηνμέριμνα για τις κατώτερες τάξεις ,
- Στην πάλη για την ιδιαιτερότητα των πατρίδων (της παραμορφωμένης εικόνας τους όπως παράγεται από τα φίλτρα των διαφόρων εθνικισμών) ενώ η Αριστερά αντιπαλεύει τους εθνικισμούς και επιδιώκει την κοινωνία των πολιτών - των λαών.
- Στην έλλειψη κανόνων ή τη χαλαρή εφαρμογή τους όπου αυτό δεν ενοχλεί το κεφάλαιο και τους κεφαλαιοκράτες ενώ η Αριστερά προτείνει αυστηρότητα στην τήρηση των κανόνων.
Με λίγα λόγια η Nεωτερικότητα, η Νέα αυτή Δεξιά, υπόσχεται στον άνθρωπο επανάπαυση και εφησυχασμό όταν η Αριστερά προϋποθέτει αυτοθυσία, αυταπάρνηση, μεταβίβαση της ιδιοκτησίας στους άλλους και κοινωνικοποίηση του πλούτου.
Αυτά τα ιδεώδη που ο Simone θεωρεί πως έχουν εκτεθεί εδώ και τουλάχιστον είκοσι χρόνια στη θύελλα της νεωτερικότητας, είναι και πάλι επίκαιρα στη χώρα και ειδικά στο κομμάτι εκείνο που ενώ δηλώνει πως παραμένει εκτός πολιτικών κομμάτων και αντιδρά στη θύελλα σαν πολίτης -σκέτα, ασπάζεται τα οράματα που για χρόνια αποτελούσαν την ειδοποιό διαφορά μεταξύ της Αριστεράς και των υπολοίπων πολιτικών προτάσεων.
Σε μια εποχή σπατάλης, καταναλωτισμού και ακραίου οικονομικού φιλελευθερισμού, αυτά τα ιδεώδη εμφανίζονται σαν να έχουν περιοριστικό, τιμωρητικό και μίζερο χαρακτήρα. Όσο λοιπόν η Νέα Δεξιά, ωθούσε τις μάζες στον καταναλωτισμό, το μπουκωμένιο στόμα εμπόδιζε τα μυαλά να αντιληφθούν την πραγματική πείνα και να αναζητήσουν διέξοδο από αυτήν.. Όσοι στοχάζονταν πάνω στις πανανθρώπινες αξίες της Αριστεράς, χαρακτηρίζονταν συλλήβδην αναχρονιστικοί και οπισθοδρομικοί, παλαιοκομματικοί και μίζεροι.
Σήμερα, η δυστυχία που μας υπόσχεται η κυβέρνηση του ΓΑΠ, το διευθυντήριο των Βρυξελλών, οι δανειστές εταίροι μας και η τριπλή δικτατορία Κομισιόν - ΕΚΤ - ΔΝΤ, χτύπησε συναγερμό στον εφησυχασμένο εγκέφαλο μας και μέσω λαϊκών κινητοποιήσεων αναζητούμε λύσεις έχοντας γνώμονα τις αξίες που μέχρι χθες θεωρούσαμε πως θα μας οδηγούσαν στο παρελθόν.
Αναφέρει ο Simone: Το να δηλώνει σήμερα ο πολίτης ότι είναι κομμουνιστής αγγίζει τα όρια του γελοίου, ενώ αντίθετα ο φιλελεύθερος, αυτός που πιστεύει στην ελεύθερη αγορά και στον εκσυγχρονισμό, έχει επαφή με το ιστορικό παρόν και αυτό αποτελεί την κατακλείδα της επικράτησης της Νέας Δεξιάς στο επίπεδο της καθημερινότητας δεδομένου πως το νοητικό άλμα που επιχείρησε να επιβάλει στους λαούς πέτυχε. Αλλοτρίωσε τόσο πολύ τη συνείδηση του λαού πείθοντας τον πως ανήκει σε μία οιονεί “μεσαία τάξη” κρύβοντας πίσω από βουνά καταναλωτικών προϊόντων την αλήθεια πως ούτε ποτέ έγινε μεσαία τάξη αλλά επιπλέον τον έκανε να αρνηθεί και κάθε προσπάθεια να καλλιεργήσει την ταξική του συνείδηση.
Συνοψίζουμε τη σκέψη που πηγάζει από τις διαπιστώσεις του Raffaele Simone και καλούμε όλους εκείνους που δυσφορούν και αγανακτούν, με τα όσα συμβαίνουν τους τελευταίους 20 μήνες στη χώρα, να θέσουν τα παρακάτω ερωτήματα στους εαυτούς τους και να τα απαντήσουν με ειλικρίνεια και τόλμη.
Προτιμάτε
- Κοινωνική και πολιτική ισότητα ή την ανάπτυξη ομάδων προνομιούχων και μη προνομιούχων;
(π.χ. η συζήτηση που γίνεται για τα προνόμια των βουλευτών, των ΔΕΗτζήδων, των
υπαλλήλων της Βουλής κλπ)
- Ικανοποίηση των προσωπικών επιθυμιών με κάθε τίμημα ή τον σεβασμό στη νομιμότητα η οποία θα περιορίσει την ικανοποίηση αυτή των επιθυμιών εντός του νόμιμου πλαισίου που δημιουργείται από τους ηθικούς (και όχι ηθικίστικους) κανόνες συμπεριφοράς
(π.χ. να καταναλώνω όσους φυσικούς πόρους θέλω δίχως να σκέφτομαι για τη δυνατότητα ανανέωσης τους. Αν επιβαρυνόμουν οικονομικά για την επιπλέον κατανάλωση;)
- Θέλετε κανόνες στο παιχνίδι ή προτιμάτε να ισχύει το δίκιο του ισχυρού; (δε χρειάζεται επεξηγηματικό παράδειγμα)
- Θέλετε απεριόριστη κατανάλωση ή τον περιορισμό της σε λογικά πλαίσια (καταναλώνω αυτό που χρειάζομαι και όχι αυτό που με πείθει η διαφήμιση ότι χρειάζομαι) και με την οικονομική διαφορά που προκύπτει να οικοδομηθεί ένα φορολογικό σύστημα που θα ελέγχεται αυστηρά και θα χρηματοδοτεί το κοινωνικό κράτος; (και εδώ δε χρειάζεται παράδειγμα γιατί όλοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι την περίπτωση)
- Θέλετε Ευρώπη (ή ακόμα παραπέρα, πλανήτη) των εθνών (ακόμα και με την ψευτιά περί σεβασμού στην εθνική ιδιαιτερότητα) ή Ευρώπη (ή πλανήτη των λαών;(π.χ. Ευρωπαϊκή Ένωση των Εθνών όπως είναι σήμερα ή Ε.Ε. των λαών που θα κυβερνάται από τους λαούς της για τους λαούς της)
- Θέλετε χαλαρή νομοθεσία και να “μπαίνει νερό στο κρασί” όταν νομοθετήματα έρχονται σε αντιπαράθεση με τα “αναπτυξιακά σχέδια” ή αυστηρότητα στην τήρηση των κανόνων; (π.χ. ο ορισμός του δάσους και το καθεστώς προστασίας του που δεν αφήνουν να φτιάξει κανείς ξενοδοχείο - καζίνο στην κορυφή του Ολύμπου)
Όσοι δυσφορούσαν και παλαιότερα, έχουν ήδη απαντήσει στα ερωτήματα που θέτουμε. Όσοι αγανάκτησαν πρόσφατα και απότομα, ας το σκεφτούν και θα δείτε όλοι πως η Αριστερά είναι πραγματικά κάτοικος της πλατείας Συντάγματος. Ποτέ δεν έπαψε να είναι και το δηλώνει και το όνομα της ίδιας της πλατείας.
Όσοι είναι ικανοποιημένοι με τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό ας μην απαντήσουν καν. Κατά τη γνώμη μου έχουν αποστερηθεί τελείως τη δυνατότητα να σκέφτονται, από τη στιγμή που αντικατέστησαν το στοχασμό με την εικόνα.
Το γράφει άλλωστε και ο Guy Debord και το επισημαίνει και ο Simone:
….η παντοκρατορία των εικόνων αλλοιώνει τη σχέση του αληθινού με το ψεύτικο και μετατρέπει το κάθε τι σε θέαμα, σε κάτι που φτιάχνεται για να το δούμε. Ανάμεσα σε «κάτι που είδαμε» και σε «κάτι που ζήσαμε» δεν υπάρχει διαφορά. Ένας κόσμος που χαρακτηρίζεται από παρόμοια γνωρίσματα θα είναι αναπόφευκτα ένας κόσμος της δεξιάς.
Και για να μην αποποιούμαστε τις ευθύνες της ίδιας της Αριστεράς στην κατάντια μας σήμερα, συνεχίζει ο μεγάλος στοχαστής
….Hδη, εξάλλου, ένα μέρος της αριστεράς (ξεκινώντας από τους ηγέτες της) αποπνέει ένα άρωμα «νέας δεξιάς»*, όπως το βλέπουμε σε ορισμένες τοποθετήσεις και συμπεριφορές: τη συνθηκολόγηση απέναντι στον καπιταλισμό και τον καταναλωτισμό, την αποδοχή των πιο χοντροκομμένων μορφών της μαζικής κουλτούρας, το λαϊκισμό, την εγκατάλειψη κάθε αυστηρότητας.
Όσα κοστίζουν μια δραχμή, γι΄αλλους κοστίζουν μια ζωή, δεν είναι κρίμα;
________________________________________
* ΣτSky μήπως και ο DSK, ο ΓΑΠ ή ο Βενιζέλος σοσιαλιστές δεν δήλωναν;