Από επερώτηση του βουλευτή Θάνου Πλεύρη (με μπουμπούκο στη δεύτερη φωνή)
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΞΙΟΤΙΜΗ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
ΘΕΜΑ: ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΛΙΕΙΣ
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδος ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, σοβαρά επεισόδια σημειωθήκαν στην Νέα Μηχανιώνα μεταξύ Ελλήνων αλιέων, Αιγυπτίων αλιεργατών (βρίσκονται στη χώρα μας με διακρατική συμφωνία) και στελεχών του ΠΑΜΕ, που έσπευσαν να πουλήσουν αγοραίο διεθνισμό (να «συμπαρασταθούν», όπως λένε, υποτιμώντας τη νοημοσύνη μας), σε βάρος των Ελλήνων ψαράδων, προκαλώντας την τοπική κοινωνία και τις οικογένειες όσων ζουν από τον μόχθο της αλιείας. Οι συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ καθώς και διάφοροι γνωστοί «εργατοπατέρες» της αριστεράς επιτεθήκαν στους Έλληνες αλιείς (τους οποίους αδιαντρόπως αποκαλούν «πλοιοκτήτες»), υπερασπιζόμενοι τους Αιγυπτίους. Οι Έλληνες αλιείς και οι οικογένειες τους έχουν να αντιμετωπίσουν πέραν της σκληρής δοκιμασίας και των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο επαγγελματικός τους κλάδος, και τις προκλήσεις των διαφόρων εργατοπατέρων, οι οποίοι κατά την γνώστη τους τακτική επιτίθενται κατά των Ελλήνων εργαζομένων.
Συνεπώς ερωτάται η αρμόδια Υπουργός,
Τι μέτρα προτίθεστε να λάβετε για την ενίσχυση των Ελλήνων αλιέων και των οικογενειών τους, την στήριξη του επαγγέλματος τους, αλλά και την προστασία τους από τις αήθεις επιθέσεις των διαφόρων επαγγελματιών συνδικαλιστών;
Αθήνα 05.03.2010
Οι ερωτώντες Βουλευτές
Αθανάσιος Πλεύρης, Βουλευτής Α’ Αθηνών
Σπυρίδων-Άδωνις Γεωργιάδης, Βουλευτής Β’ Αθηνών
ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ
Περιμένει ο Θάνος και ο Σπυράδωνης, απάντηση από τον Υπουργό αλλά την ερώτηση την απευθύνει στην αρμόδια Υπουργό. Μικρό το κακό του λάθους, μικρό μπροστά στο άλλο κακό των διακρατικών συμφωνιών που δεν τηρήθηκαν ποτέ, ή τηρούνται μερικώς.
Η λαοτιανή πλευρά, ζητάει μέτρα ενίσχυσης της ελληνικής αλιείας ταυτίζοντας τα με την παράλληλη εξαθλίωση των εργατών της. Και αυτό γιατί αυτοί οι εργάτες είναι ...ξένοι.
Οι άνθρωποι αυτοί, από το 1984 έρχονται στην Ελλάδα από τον Σεπτέμβρη, εργάζονται μέχρι το τέλος του Μάη και μετά επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Πρόκειται για μία μορφή ετετήσιας, προσωρινής ξενιτιάς και μάλιστα με εργασία κάτω από εξαιρετικά σκληρές συνθήκες.
Όπως αναφέρει ο Ιός:
«Πρόκειται για ειδικευμένο δυναμικό: η περιοχή της Νταμιάτα, στο δέλτα του Νείλου, απ’ την οποία προέρχονται, έχει πλούσια αλιευτική παράδοση και ξέρουν καλά τη δουλειά του ψαρέματος με τράτες. Η απασχόλησή τους στη Μηχανιώνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη ιχθυόσκαλα της Ελλάδας, αφορά θέσεις εργασίας που η ντόπια κοινωνία έχει πάψει να καλύπτει.»
Πράγματι, από τους 450 αλιεργάτες της Μηχανιώνας, μόνο οι 150 είναι Έλληνες. Αυτό φαίνεται και από τα λόγια του Δ. Νταουλτζή, του προέδρου της Πανελλήνιας Ενωσης Πλοιοκτητών Μέσης Αλιείας, στις 23/4/2009 στα ΝΕΑ και στις 2/10/2007 στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Η πλειοψηφία του προσωπικού στις μηχανότρατες είναι αλλοδαποί ψαράδες, καθώς δύσκολα οι νέοι στην Ελλάδα επιθυμούν να ασχοληθούν με την επαγγελματική αλιεία, μια δουλειά σίγουρα δύσκολη, με μεγάλο χρόνο απουσίας από τον τόπο διαμονής τους»
Πρόκειται όντως για δύσκολη και σκληρή δουλειά: οι τράτες συχνά μένουν για μέρες στα ανοιχτά, καθιστώντας κάθε έννοια «οκτάωρου» και «υπερωριών» αδιανόητη. «Ολο το χειμώνα μας έρχονται συνέχεια με πνευμονία, που την αρπάζουν καθώς δουλεύουν για ατέλειωτες ώρες μέσα στα μποφόρ», αφηγείται ένας γιατρός του τοπικού νοσοκομείου. Τα εργατικά ατυχήματα κάθε άλλο παρά σπανίζουν, όπως διαπιστώνουμε μ’ ένα απλό σερφάρισμα στα ειδησεογραφικά πόρταλ του διαδικτύου: ακρωτηριασμοί και θάνατοι από εκρήξεις πολεμοφοδίων που μαζεύουν τα δίχτυα, πνιγμοί, σοβαρά εγκαύματα από «έκρηξη θερμάστρας» κ.ο.κ.
Αφού πουληθεί το εμπόρευμα. από το ποσό που προκύπτει αφού αφαιρεθούν τα έξοδα του πλοίου (δαπάνες συντήρησης, καύσιμα κλπ) , το 50% του εναπομείναντος ποσού, το εισπράττει ο ιδιοκτήτης του σκάφους –ο οποίος συνήθως εισπράττει και 2 από τα μερίδια του υπόλοιπου 50% μοιρασμένου σε ίσα μερίδια.
Από τα υπόλοιπα, ενάμιση μερίδιο αναλογεί στον μηχανικό του σκάφους και από ένα μερίδιο αναλογεί σε κάθε αλιεργάτη».
Η αξιοπιστία της διανομής των εσόδων
Συνεχίζει ο Ιός
Ο έλεγχος των εσόδων και των μεριδίων γίνεται από το «Σωματείο Αλιεργατών Νέας Μηχανιώνας», βάσει μιας «διμερούς άτυπης συμφωνίας» με το σύλλογο των εργοδοτών («Αλιευτικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Μηχανότρατων Νέας Μηχανιώνας ‘Η Αγία Παρασκευή’»). Οπως διαβάζουμε στην απόφαση του Πρωτοδικείου, «το ΔΣ του σωματείου αυτού ορίζει την επιτροπή, που ελέγχει και διανέμει [και] τα μερίδια των ιδιοκτητών και των κυβερνητών».
Και οι εργαζόμενοι;
Για να κάνουν πράξη τα παραπάνω, οι ενδιαφερόμενοι ίδρυσαν το 2006 δικό τους σωματείο, το «Σύλλογο Αιγυπτίων Αλιεργατών Νέας Μηχανιώνας».
- Η κλοπή
Αναφέρεται πως από τη δουλειά τους –επαναλαμβάνουμε πως πρόκειται για μία πολύ επικίνδυνη και σκληρή δουλειά- αποκόμιζαν το πρώτο τρίμηνο της εργασιας τους Οκτώβριος – Δεκέμβριος, 7-8 χιλιάδες ευρώ. Αυτό πριν από 4 ή πέντε χρόνια. Σιγά σιγά, άρχισε η μείωση, είτε λόγω έλλειψης ψαριών είτε λόγω μείωσης της δραστηριότητας. Έπεσε για την ίδια περίοδο, στις 2 – 3 χιλιάδες.
Την τελευταία τριετία, με την άνοδο της τιμής του πετρελαίου. Αναφέρει ο Ιός, την ακόλουθη μαρτυρία: «Το μερτικό έπεσε πολύ. Στις καλές περιπτώσεις γύρω στα 900 ευρώ το μήνα, ενώ υπάρχουν και κάποιοι που δίνουν 300 ή, τελευταία, και 280 ευρώ. Ενα αφεντικό έβγαλε ψάρια 26 μέρες και στο τέλος δεν έδωσε τίποτα: τσίμα τσίμα ήρθαμε, είπε».
Παρά την αύξηση των προσπαθειών εκ μέρους των εργαζομένων. Καμία ουσιαστική αύξηση δεν προέκυψε για το εισόδημα των ίδιων. Διαπίστωσαν τότε πως αυτό που έλεγαν «κρίση» δεν ήταν παρά το πρόσχημα για την -άτυπη αλλά δραματική- αλλαγή των εργασιακών τους σχέσεων (μήπως και η παγκόσμια ή τελευταία η ελληνική κρίση δεν είναι κάτι παρόμοιο;)
Ακολουθούν περιγραφές των ανθρώπων του μόχθου, δημοσιευένες στον Ιό στις 28/2/2010.
- «Το Νοέμβρη πιάσαμε πάρα πολλά ψάρια, όσα δεν είχαν πιαστεί εδώ και χρόνια. Οι τιμές ήταν επίσης ψηλές στην αγορά, κάποια στιγμή μάλιστα σταματήσαμε να ψαρεύουμε για ν’ ανεβούνε. Περιμέναμε λοιπόν να δούμε τι θα γίνει. Και μας έδωσαν, ξανά, το πολύ 900 ευρώ. Καταλάβαμε πως έχουν συνεννοηθεί, όλα τα καΐκια, να πληρώσουν το πολύ 900 ευρώ».
Λένε οι αλιεργάτες στον Ιό:
Ενα μέρος απ’ αυτή την επιδείνωση, οι συνομιλητές μας το αποδίδουν στην αλλαγή της γενιάς των αφεντικών: «Οι παλιοί πλοιοκτήτες και καπετάνιοι ήταν άνθρωποι της θάλασσας, ήξεραν από πρώτο χέρι και τη δουλειά και τα ζόρια της. Οι καινούριοι, τα παιδιά τους, είναι συνήθως άσχετοι και περιμένουν από εμάς τα πάντα. Το καλοκαίρι, για παράδειγμα, οι παλιοί ετοίμαζαν σιγά σιγά μόνοι τους τα εργαλεία, κι εμείς δίναμε ένα γερό χέρι στην τελική ετοιμασία το Σεπτέμβριο. Τα παιδιά τους περνούν όλο το καλοκαίρι στην καφετέρια, κι εμείς τρώμε όλο το Σεπτέμβρη με σκληρή δουλειά. Απλήρωτη φυσικά, αφού δεν υπάρχει μερτικό».
Μόνο μέσο η απεργία
Το χρονικό της απεργίας που αντιτίθεται στην « ...ενίσχυση των Ελλήνων αλιέων και των οικογενειών τους, την στήριξη του επαγγέλματος τους, αλλά και την προστασία τους από τις αήθεις επιθέσεις των διαφόρων επαγγελματιών συνδικαλιστών;» δίνεται από το δημοσίευμα του Ιού:
Α. συμμετοχή δυο εκπροσώπων του Συλλόγου στη διαδικασία υπολογισμού του «μερτικού»
και
Β. καταβολή δώρου 500 ευρώ.
Τη συνδικαλιστική κάλυψη των απεργών, μέχρι να γίνουν αρχαιρεσίες στο σύλλογό τους, ανέλαβε το Σωματείο Ιδιωτικών Υπαλλήλων του νομού.
Δυο μέρες μετά, οι εργοδότες προσέφυγαν στα δικαστήρια ζητώντας -ως συνήθως- να κηρυχθεί η απεργία παράνομη και καταχρηστική. Στις 14 Ιανουαρίου το Πρωτοδικείο ικανοποίησε -ως συνήθως- το αίτημά τους.
Ομως οι αλιεργάτες δεν το έβαλαν κάτω. Την ίδια μέρα προκήρυξαν νέα απεργία, απευθυνόμενη αυτή τη φορά στην Πανελλήνια Ενωση Πλοιοκτητών. Τα αφεντικά κατέφυγαν ξανά στα δικαστήρια, που στις 21 Ιανουαρίου επανέλαβαν την προηγούμενη απόφαση. Αυθημερόν, ο σύλλογος επανήλθε, απευθύνοντας την κήρυξη απεργίας στον τοπικό Συνεταιρισμό πλοιοκτητών. Ακολούθησε και τρίτη δικαστική απαγόρευση.
Ομως οι απεργοί δεν υποχώρησαν. Στις 29 Ιανουαρίου ξανακήρυξαν απεργία, επεξεργαζόμενοι ακόμη περισσότερο τα αιτήματά τους. Δίπλα στην πάγια διεκδίκηση για συμμετοχή εκπροσώπων τους στο μέτρημα των εσόδων και των αμοιβών, θέτουν τώρα και τρία ακόμη αιτήματα – προϊόντα, σε μεγάλο βαθμό, της ίδιας της κινητοποίησης και της νέας πραγματικότητας που δημιουργήθηκε από αυτή:
« * Να παραδοθούν άμεσα οι έγγραφες συμβάσεις εργασίας και οι βεβαιώσεις ασφάλισης σε όλους τους αιγυπτίους αλιεργάτες.
* Να εξασφαλιστεί ασφαλιστική κάλυψη των αλιεργατών σε περίπτωση εργατικών ατυχημάτων
* Να εξασφαλιστεί ότι στις επόμενες -μετά τη λήξη των συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου- προσλήψεις αλιεργατών, θα προσλαμβάνονται κατά προτεραιότητα οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις έληξαν την περοηγούμενη περίοδο, στο κάθε αλιευτικό σκάφος» για το φόβο της μαύρης λίστας εργατών.
Παρεμφερές είναι και το πρώτο αίτημα. «Οπως με σαφήνεια κατέθεσε ο μάρτυρας του εναγομένου σωματείου», διαβάζουμε στο κείμενο της δικαστικής απόφασης, οι εργοδότες «δεν παραδίδουν τα πρωτότυπα των συμβάσεων και τις βεβαιώσεις ασφάλισης στους αιγυπτίους αλιεργάτες, με αποτέλεσμα να μη δύναται να ανανεωθεί η άδεια διαμονής τους στη χώρα μας και να επίκειται απέλασή τους. Επομένως και αυτό το αίτημα των εναγομένων είναι νόμιμο και ουσιαστικά βάσιμο».
Το σοβαρό κράτος και οι φορείς του
Συνεχίζει η έρευνα του Ιού
«Οπως μας βεβαίωσαν οι απεργοί, μετά το ξέσπασμα της απεργίας ορισμένοι εργοδότες έσπευσαν να δώσουν στους αλιεργάτες κείμενα συμβάσεων που φέρονταν να λήγουν όχι στις 31 Μαΐου, όπως είχε συμφωνηθεί, αλλά στις …31 Δεκεμβρίου – στη μέση, δηλαδή, της αλιευτικής περιόδου! Ήταν μια εύσχημη απόλυση εν μέσω απεργίας, ώστε οι απεργοί ν’ αντικατασταθούν με άλλους, λιγότερο «απαιτητικούς» συναδέλφους τους.»
Τα κείμενα των πρωτότυπων συμβάσεων είχαν βέβαια κατατεθεί, όπως προβλέπεται, στην υπηρεσία αλλοδαπών, στον ΟΑΕΔ και στον τοπικό ανταποκριτή του ΟΓΑ, στη Νέα Μηχανιώνα. Όπως όμως καταγγέλλουν οι απεργοί, ο τελευταίος αρνήθηκε να τους δώσει επικυρωμένα αντίγραφα.
Το τρίτο αίτημα, για ασφαλιστική κάλυψη σε περίπτωση ατυχήματος, είναι εξίσου αποκαλυπτικό για τη σταδιακή επιδείνωση των συνθηκών εργασίας στον κλάδο.
«Μέχρι το 2004», διαβάζουμε στην απόφαση, «οι Αιγύπτιοι αλιεργάτες ήταν ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και κατόπιν ικανοποίησης αιτήματος των πλοιοκτητών νομοθετήθηκε η μεταφορά τους σε άλλον ασφαλιστικό φορέα, στον ΟΓΑ, όπου οι ασφαλιστικές εισφορές είναι σημαντικά χαμηλότερες από αυτές του ΙΚΑ». Η σχετική ρύθμιση περιλαμβάνεται σ’ ένα από τα τελευταία νομοθετήματα της απερχόμενης κυβέρνησης Σημίτη, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές που έθεσαν το ΠΑΣΟΚ εκτός εξουσίας (Ν. 3232 της 12.2.2004).»
Το αίτημα των απεργών, αναγνωρίζει το δικαστήριο, είναι ως εκ τούτου όχι μόνο «κατ’ αρχήν νόμιμο» αλλά «και ουσιαστικά βάσιμο, διότι όπως κατατέθηκε από τους μάρτυρες αμφοτέρων των μερών, το επάγγελμα του αλιεργάτη είναι κατεξοχήν επάγγελμα που ενέχει κινδύνους εργατικών ατυχημάτων και η παρούσα ασφάλιση των αλιεργατών στον ΟΓΑ παρέχει μόνο νοσοκομειακή περίθαλψη, χωρίς να προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης επιδόματος αδείας ή αναπηρικής σύνταξης σε περίπτωση επέλευσης εργατικού ατυχήματος».
Το δικαστήριο θεώρησε μάλιστα ιδιαίτερα αποκαλυπτική την κατάθεση του ίδιου του προέδρου των εργοδοτών, ότι «όταν συνέβη σε αλιεργάτη που απασχολούσε αυτός κάποιο εργατικό ατύχημα, αυτός του κατέβαλε χρήματα για τα προς το ζην, πέραν της νοσοκομειακής περίθαλψης που καλύφθηκε από τον ΟΓΑ. Ετσι όμως γίνεται φανερό ότι σε περίπτωση επέλευσης ατυχήματος ο κάθε αλιεργάτης δεν έχει κανένα ασφαλιστικό έρεισμα και θα εξαρτάται από την καλή θέληση του εργοδότη του».