Τα όσα αναφέρει ο Ρίτσαρντ Γουόλφ στο παραπάνω βίντεο, όπως και στο προηγούμενο που είχαμε ανεβάσει, ασφαλώς έχουν άμεση σχέση με τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα και σαφώς είναι επιπόλαιο να πούμε πως αυτή η κρίση αφορά μόνο εμάς τους Έλληνες πολίτες, είναι παγκόσμια και μας αφορά όλους μαζί, γιατί η κρίση του ενός είναι και η κρίση του άλλου που έρχεται από μια σειρά ντόμινο οικονομικών καταρρεύσεων. Για την αντιμετώπιση της κρίσης, η λύση που προκρίνεται σχεδόν πάντα είναι να θεραπευτεί το κραχ του δανεισμού με νέο δανεισμό, που αν δεν πετύχει θα καλυφθεί εκ νέου με άλλο δανεισμό και πάει λέγοντας, μια αληθινά τόσο προφανής ιδέα που αποκαλύπτει τη γύμνια του καπιταλιστικού μοντέλου. Ο καπιταλισμός βέβαια περιέχει πολλά διαφορετικά μοντέλα, από τον σχεδόν σοσιαλιστικής υφής κεϋνσιανισμό μέχρι τον απάνθρωπο φιλελευθερισμό του Φρίντμαν, αλλά η ουσία είναι πως κανένα από αυτά δεν φέρνει την απόλυτη λύση ενώ η αντίπαλη μαρξιστική θεωρία ουσιαστικά δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη.
Προχτές η ελληνική κυβέρνηση ένιωσε ανακούφιση, σχεδόν πανηγύρισε, για την επιμήκυνση του χρέους μετά από την τελευταία Σύνοδο Κορυφής. Μόνο που η αλήθεια είναι διαφορετική, μας την επισημαίνει ο Greek Rider:
Είναι εκπληκτικό πως λύνει την κρίση ο πρώην μαθητής του Ρίτσαρντ Γουόλφ. Απλά αυξάνοντας τους τόκους που έχουμε να ξεπληρώσουμε επιμηκύνοντας τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου! Και να πανηγυρίζει το Χρηματιστήριο Αθηνών την επομένη της συμφωνίας!
Η εξάρτηση της δημόσιας περιουσίας με τα Χρηματιστήρια είναι φυσικά στενά πλεγμένη. Τα ασφαλιστικά ταμεία πχ είναι όμηροι του Χρηματιστηρίου Αθηνών καθώς μια άλλη κατάρρευσή του μετά από κείνη του 1999 θα τα παρασύρει στην άβυσσο της χρεωκοπίας με όλες τις βαριές συνέπειες στο σύστημα υγείας και ασφάλισης. Η έκρηξη της χρηματιστηριακής φούσκας επί πρωθυπουργίας Σημίτη άφησε βαθιά σημάδια αλλά ο λώρος της δημόσιας περιουσίας με τα κερδοσκοπικά παιχνίδια δεν έχει κοπεί ποτέ. Το κόστος της υγείας είναι δε τόσο βαρύ αλλά κανείς δεν έχει τη βούληση να φορολογήσει τα κέρδη των χρηματιστών που διαχειρίζονται το χρήμα των κρατικών ασφαλιστικών ιδρυμάτων. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από τα ΝΕΑ στις 13/03/1999 για τον τρόπο που διαχειρίζονται το χρήμα των ασφαλισμένων: «Η άνοδος των τιμών των μετοχών έχει δημιουργήσει νέες "άσπρες τρύπες" στα ασφαλιστικά ταμεία. Όσα από αυτά έχουν επενδύσει στην οδό Σοφοκλέους, βλέπουν μέρα με τη μέρα την περιουσία τους να μεγαλώνει και... παρακαλούν τον Δείκτη να μείνει σκαρφαλωμένος, τουλάχιστον μέχρι να ανοίξει η συζήτηση για τα μέτρα που αφορούν το ασφαλιστικό» ενώ μετά το κραχ του 1999 το ΒΗΜΑ σημειώνει στις 7/10/2001: «Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η διαχείριση των διαθεσίμων των ταμείων θα γίνεται με επενδυτικά και μόνο κριτήρια και κατά τρόπο αδιάβλητο, οι διοικήσεις των ταμείων μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας θα αναθέτουν το έργο της διαχείρισης σε τραπεζικούς οργανισμούς.[!] Επίσης θα αυξηθεί και το ποσοστό των κεφαλαίων που θα μπορούν τα ασφαλιστικά ταμεία να τοποθετούν σε χρηματιστηριακές επενδύσεις». Μετά την κατάρρευση του 1999 τα χρήματα ποτέ δεν επιστράφηκαν, τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν μόνιμα ζημιές, οι υπεύθυνοι δεν λογοδότησαν στη δικαιοσύνη και το μεγαλύτερο μέρος του χρήματος των μικροαποταμιευτών εξανεμίστηκε δια παντός. Και εννοείται πως ουδέποτε συζητήθηκε σοβαρά το θέμα της φορολόγησης των χρηματιστηριακών κερδών.
Όπως διαπιστώνει ο Ρίτσαρντ Γουόλφ, η σημερινή κρίση δεν είναι απλώς χρηματοπιστωτική· είναι μία συστημική κρίση, η οποία έχει τις ρίζες στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Έτσι, όταν ο καπιταλισμός αποτυγχάνει ρίχνει το φταίξιμο όχι σε αυτούς που αποτελούν την ηγεσία αλλά σε αυτούς που υποχρέωσε να τον αποδεχτούν. Για να διαφυλάξει τα τεράστια υπερκέρδη του αναζητά τρόπους να κερδίζουν όσο γίνεται λιγότερα οι πολίτες. Φαίνεται εκ πρώτης όψεως εξωφρενική η ιδέα γιατί, θεωρητικά, άμα μειωθεί η ζήτηση θα πέσει και η παραγωγή. Αυτό δεν ισχύει πάντοτε γιατί την οικονομική εξουσία δεν την ενδιαφέρει η κοινωνική ευημερία (αλλιώς θα ήταν... σοσιαλιστές) αλλά η ευημερία της ολιγαρχίας σε βάρος της λαϊκής μάζας. Για να το καταλάβουμε με ένα παράδειγμα, πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση έδωσε χαριστικές διευκολύνσεις για την ανέγερση οικοδομικών συγκροτημάτων τύπου The Mall, τα οποία τώρα καλύπτονται πίσω από το νεοπαγή όρο “θεματικά malls”, απαλλάσσοντας τους επιχειρηματίες από το λαβύρινθο της γραφειοκρατίας. Όμως αυτή η ελάφρυνση δεν αφορά την μικροεπιχειρηματικότητα! Με αποτέλεσμα οι έμποροι να στραγγίζονται ακόμα περισσότερο και να οδηγηθούν στο κλείσιμο των επιχειρήσεών τους. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούν μια ολοένα μικρότερη αγορά ανταγωνιστών με αποτέλεσμα το χρήμα να διοχετεύεται σε λίγους επιχειρηματίες, αυτοί που ζήτησαν ουσιαστικά λιγότερη γραφειοκρατία και άρα θα αποκτήσουν περισσότερη ευελιξία στην ανάπτυξη των επιχειρηματικών σχεδίων τους δημιουργώντας ολιγοπώλια. Έτσι, οι μαζικές απολύσεις από τις πολυάριθμες μικρές επιχειρήσεις και βιοτεχνίες μπορεί να δημιουργούν στρατιές ανέργων εν τούτοις η συρρίκνωση της αγοράς δεν θα βλάψει τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα διότι θα αρπάξουν το μεγαλύτερο μέρος της πίτας. Τα καταστήματα θα συγκεντρωθούν σε αυτά τα “θεματικά malls” και τα προϊόντα θα προέρχονται από λιγότερους όσο και επιλεγμένους παραγωγούς και αντιπροσώπους, είτε εντός είτε εκτός της χώρας.
Ο Γουόλφ κάνει μια σημαντική παρατήρηση. Πως το κόστος της ανεργίας το πληρώνει το κράτος όταν κάνουν τις απολύσεις οι επιχειρηματίες. Και έτσι οι επιχειρηματίες δεν πληρώνουν γι αυτό το κόστος. Κοστίζει, όπως διαπιστώνει, λιγότερο σε μια κοινωνία η διατήρηση των θέσεων εργασίας από τις ζημιές της ανεργίας. Εδώ αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε που αποσκοπούν τα σχέδια “εξυγίανσης” προβληματικών οικονομιών σαν της Ελλάδας, με τις περικοπές θέσεων εργασιών ακόμα και από τις δημόσιες υπηρεσίες. Μετακυλούν το κόστος της ανεργίας στις ακριβές φορολογήσεις για να ξεπληρωθούν τα τοκοχρεωλύσια περασμένων δεκαετιών από τα νέα δάνεια, γιατί το πραγματικό χρέος της χώρας είναι περισσότερο οι τόκοι στους τραπεζίτες κι όχι η κρατική κακοδιαχείριση που με θαραλλέα πολιτική βούληση μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η εγχώρια παραγωγή είναι πλέον το τελευταίο που ενδιαφέρει την ξένη και εγχώρια μεγαλοεπένδυση καθώς η ανάδυση των ασιατικών οικονομιών δημιουργεί φτηνότερα προϊόντα από φτηνότερα εργατικά χέρια. Απλό και αποτελεσματικό σχέδιο, γιατί αυτό είναι το κέρδος του τραπεζίτη και του επιχειρηματία που δανείζουν το κράτος για να τα πάρει πίσω με άλλους τρόπους. Όπως κι ένας άλλος τρόπος είναι η συζήτηση, ή μάλλον το παζάρι που άναψε για την πώληση της ελληνικής δημόσιας περιουσίας. Γιατί προετοιμάζεται αυτό το ξεπούλημα; Δεν πρόκειται ακριβώς για την αδηφάγα επιθυμία των επιχειρηματιών να αρπάξουν δημόσια περιουσία, η εξήγηση είναι λίγο πιο πεζή. Όταν ένα κράτος δεν μπορεί να αποπληρώσει ένα οποιοδήποτε δάνειο, ο εγγυητής που έχει δηλωθεί στη σύμβαση είναι το Δημόσιο. Έτσι επάνω στην αδυναμία αποπληρωμής των δανείων, θα πρέπει να πουλήσει και τα ασημικά του σπιτιού. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η χαριστική αποπληρωμή δανείου του Μεγάρου Μουσικής από το ελληνικό κράτος επειδή το δάνειο των 95 εκατ. ευρώ που πήρε το 2007 από την Εθνική Τράπεζα ο Χρήστος Λαμπράκης είχε για εγγυητή το Δημόσιο.
Κάντε καπιταλισμό και φιλελευθερισμό για την ευημερία του πολίτη! Εδώ γελάνε.
Διαβάστε άρθρα και συνεντεύξεις του Richard Wolff:
Περί Καπιταλιστικών Κρίσεων
“Φορολογείστε τους πλούσιους”
Οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις της κρίσης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ
Συνέντευξη στο ΒΗΜΑ
ΥΓ. Θα επανέλθουμε φυσικά στα θέματα της οικονομίας με καινούρια υποτιτλισμένα βίντεο τα οποία επεξεργαζόμαστε αυτή την εποχή.
Προχτές η ελληνική κυβέρνηση ένιωσε ανακούφιση, σχεδόν πανηγύρισε, για την επιμήκυνση του χρέους μετά από την τελευταία Σύνοδο Κορυφής. Μόνο που η αλήθεια είναι διαφορετική, μας την επισημαίνει ο Greek Rider:
1) Χωρίς τη Βοήθεια των φίλων και συμμάχων μας πριν τη Σύνοδο Κορυφής
110 δις ευρώ (μέσο υπόλοιπο περίπου 60 δις) επί 5,2% επί 3 χρόνια μας κάνει
Συνολική Επιβάρυνση = 9,4 δις ευρώ σε τόκους.
2) Με τη Βοήθεια των φίλων και συμμάχων μας μετά τη Σύνοδο Κορυφής
110 δις ευρώ (μέσο υπόλοιπο περίπου 60 δις) επί 4,2% επί 7,5 χρόνια μας κάνει
Συνολική Επιβάρυνση = 19,4 δις ευρώ σε τόκους.
3) Αν δεν υπογράφαμε το μνημόνιο
110 δις ευρώ (μέσο υπόλοιπο περίπου 60 δις) επί 10% market επιτόκιο επί 3 χρόνια μας κάνει
Συνολική Επιβάρυνση = 18,15 δις ευρώ σε τόκους.
Συμπέρασμα
Αν δεν ζητούσαμε βοήθεια από το ΔΝΤ αλλά δανειζόμασταν κατευθείαν από τις αγορές θα μας έμενε και 1 δις ευρώ στην τσέπη! Άρα κάποιοι σύμβουλοι του Παπανδρέου μάλλον πρέπει να απολυθούν.
Είναι εκπληκτικό πως λύνει την κρίση ο πρώην μαθητής του Ρίτσαρντ Γουόλφ. Απλά αυξάνοντας τους τόκους που έχουμε να ξεπληρώσουμε επιμηκύνοντας τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου! Και να πανηγυρίζει το Χρηματιστήριο Αθηνών την επομένη της συμφωνίας!
Η εξάρτηση της δημόσιας περιουσίας με τα Χρηματιστήρια είναι φυσικά στενά πλεγμένη. Τα ασφαλιστικά ταμεία πχ είναι όμηροι του Χρηματιστηρίου Αθηνών καθώς μια άλλη κατάρρευσή του μετά από κείνη του 1999 θα τα παρασύρει στην άβυσσο της χρεωκοπίας με όλες τις βαριές συνέπειες στο σύστημα υγείας και ασφάλισης. Η έκρηξη της χρηματιστηριακής φούσκας επί πρωθυπουργίας Σημίτη άφησε βαθιά σημάδια αλλά ο λώρος της δημόσιας περιουσίας με τα κερδοσκοπικά παιχνίδια δεν έχει κοπεί ποτέ. Το κόστος της υγείας είναι δε τόσο βαρύ αλλά κανείς δεν έχει τη βούληση να φορολογήσει τα κέρδη των χρηματιστών που διαχειρίζονται το χρήμα των κρατικών ασφαλιστικών ιδρυμάτων. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από τα ΝΕΑ στις 13/03/1999 για τον τρόπο που διαχειρίζονται το χρήμα των ασφαλισμένων: «Η άνοδος των τιμών των μετοχών έχει δημιουργήσει νέες "άσπρες τρύπες" στα ασφαλιστικά ταμεία. Όσα από αυτά έχουν επενδύσει στην οδό Σοφοκλέους, βλέπουν μέρα με τη μέρα την περιουσία τους να μεγαλώνει και... παρακαλούν τον Δείκτη να μείνει σκαρφαλωμένος, τουλάχιστον μέχρι να ανοίξει η συζήτηση για τα μέτρα που αφορούν το ασφαλιστικό» ενώ μετά το κραχ του 1999 το ΒΗΜΑ σημειώνει στις 7/10/2001: «Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η διαχείριση των διαθεσίμων των ταμείων θα γίνεται με επενδυτικά και μόνο κριτήρια και κατά τρόπο αδιάβλητο, οι διοικήσεις των ταμείων μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας θα αναθέτουν το έργο της διαχείρισης σε τραπεζικούς οργανισμούς.[!] Επίσης θα αυξηθεί και το ποσοστό των κεφαλαίων που θα μπορούν τα ασφαλιστικά ταμεία να τοποθετούν σε χρηματιστηριακές επενδύσεις». Μετά την κατάρρευση του 1999 τα χρήματα ποτέ δεν επιστράφηκαν, τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν μόνιμα ζημιές, οι υπεύθυνοι δεν λογοδότησαν στη δικαιοσύνη και το μεγαλύτερο μέρος του χρήματος των μικροαποταμιευτών εξανεμίστηκε δια παντός. Και εννοείται πως ουδέποτε συζητήθηκε σοβαρά το θέμα της φορολόγησης των χρηματιστηριακών κερδών.
Όπως διαπιστώνει ο Ρίτσαρντ Γουόλφ, η σημερινή κρίση δεν είναι απλώς χρηματοπιστωτική· είναι μία συστημική κρίση, η οποία έχει τις ρίζες στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Έτσι, όταν ο καπιταλισμός αποτυγχάνει ρίχνει το φταίξιμο όχι σε αυτούς που αποτελούν την ηγεσία αλλά σε αυτούς που υποχρέωσε να τον αποδεχτούν. Για να διαφυλάξει τα τεράστια υπερκέρδη του αναζητά τρόπους να κερδίζουν όσο γίνεται λιγότερα οι πολίτες. Φαίνεται εκ πρώτης όψεως εξωφρενική η ιδέα γιατί, θεωρητικά, άμα μειωθεί η ζήτηση θα πέσει και η παραγωγή. Αυτό δεν ισχύει πάντοτε γιατί την οικονομική εξουσία δεν την ενδιαφέρει η κοινωνική ευημερία (αλλιώς θα ήταν... σοσιαλιστές) αλλά η ευημερία της ολιγαρχίας σε βάρος της λαϊκής μάζας. Για να το καταλάβουμε με ένα παράδειγμα, πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση έδωσε χαριστικές διευκολύνσεις για την ανέγερση οικοδομικών συγκροτημάτων τύπου The Mall, τα οποία τώρα καλύπτονται πίσω από το νεοπαγή όρο “θεματικά malls”, απαλλάσσοντας τους επιχειρηματίες από το λαβύρινθο της γραφειοκρατίας. Όμως αυτή η ελάφρυνση δεν αφορά την μικροεπιχειρηματικότητα! Με αποτέλεσμα οι έμποροι να στραγγίζονται ακόμα περισσότερο και να οδηγηθούν στο κλείσιμο των επιχειρήσεών τους. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούν μια ολοένα μικρότερη αγορά ανταγωνιστών με αποτέλεσμα το χρήμα να διοχετεύεται σε λίγους επιχειρηματίες, αυτοί που ζήτησαν ουσιαστικά λιγότερη γραφειοκρατία και άρα θα αποκτήσουν περισσότερη ευελιξία στην ανάπτυξη των επιχειρηματικών σχεδίων τους δημιουργώντας ολιγοπώλια. Έτσι, οι μαζικές απολύσεις από τις πολυάριθμες μικρές επιχειρήσεις και βιοτεχνίες μπορεί να δημιουργούν στρατιές ανέργων εν τούτοις η συρρίκνωση της αγοράς δεν θα βλάψει τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα διότι θα αρπάξουν το μεγαλύτερο μέρος της πίτας. Τα καταστήματα θα συγκεντρωθούν σε αυτά τα “θεματικά malls” και τα προϊόντα θα προέρχονται από λιγότερους όσο και επιλεγμένους παραγωγούς και αντιπροσώπους, είτε εντός είτε εκτός της χώρας.
Ο Γουόλφ κάνει μια σημαντική παρατήρηση. Πως το κόστος της ανεργίας το πληρώνει το κράτος όταν κάνουν τις απολύσεις οι επιχειρηματίες. Και έτσι οι επιχειρηματίες δεν πληρώνουν γι αυτό το κόστος. Κοστίζει, όπως διαπιστώνει, λιγότερο σε μια κοινωνία η διατήρηση των θέσεων εργασίας από τις ζημιές της ανεργίας. Εδώ αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε που αποσκοπούν τα σχέδια “εξυγίανσης” προβληματικών οικονομιών σαν της Ελλάδας, με τις περικοπές θέσεων εργασιών ακόμα και από τις δημόσιες υπηρεσίες. Μετακυλούν το κόστος της ανεργίας στις ακριβές φορολογήσεις για να ξεπληρωθούν τα τοκοχρεωλύσια περασμένων δεκαετιών από τα νέα δάνεια, γιατί το πραγματικό χρέος της χώρας είναι περισσότερο οι τόκοι στους τραπεζίτες κι όχι η κρατική κακοδιαχείριση που με θαραλλέα πολιτική βούληση μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η εγχώρια παραγωγή είναι πλέον το τελευταίο που ενδιαφέρει την ξένη και εγχώρια μεγαλοεπένδυση καθώς η ανάδυση των ασιατικών οικονομιών δημιουργεί φτηνότερα προϊόντα από φτηνότερα εργατικά χέρια. Απλό και αποτελεσματικό σχέδιο, γιατί αυτό είναι το κέρδος του τραπεζίτη και του επιχειρηματία που δανείζουν το κράτος για να τα πάρει πίσω με άλλους τρόπους. Όπως κι ένας άλλος τρόπος είναι η συζήτηση, ή μάλλον το παζάρι που άναψε για την πώληση της ελληνικής δημόσιας περιουσίας. Γιατί προετοιμάζεται αυτό το ξεπούλημα; Δεν πρόκειται ακριβώς για την αδηφάγα επιθυμία των επιχειρηματιών να αρπάξουν δημόσια περιουσία, η εξήγηση είναι λίγο πιο πεζή. Όταν ένα κράτος δεν μπορεί να αποπληρώσει ένα οποιοδήποτε δάνειο, ο εγγυητής που έχει δηλωθεί στη σύμβαση είναι το Δημόσιο. Έτσι επάνω στην αδυναμία αποπληρωμής των δανείων, θα πρέπει να πουλήσει και τα ασημικά του σπιτιού. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η χαριστική αποπληρωμή δανείου του Μεγάρου Μουσικής από το ελληνικό κράτος επειδή το δάνειο των 95 εκατ. ευρώ που πήρε το 2007 από την Εθνική Τράπεζα ο Χρήστος Λαμπράκης είχε για εγγυητή το Δημόσιο.
Κάντε καπιταλισμό και φιλελευθερισμό για την ευημερία του πολίτη! Εδώ γελάνε.
Διαβάστε άρθρα και συνεντεύξεις του Richard Wolff:
Περί Καπιταλιστικών Κρίσεων
“Φορολογείστε τους πλούσιους”
Οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις της κρίσης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ
Συνέντευξη στο ΒΗΜΑ
ΥΓ. Θα επανέλθουμε φυσικά στα θέματα της οικονομίας με καινούρια υποτιτλισμένα βίντεο τα οποία επεξεργαζόμαστε αυτή την εποχή.