Αναδημοσιεύουμε το αφιερωμένο σε μία εμβληματική φιγούρα, άρθρο του Γ. Σταματόπουλου
από την Εφημερίδα των Συντακτών, σήμερα 21/5/2014.
Από μικρός σε κινήματα αμφισβήτησης, κινήματα αντιεξουσιαστικά, αναρχικά,
«βάνδαλο αριστοκράτη» τον αποκαλούσαν οι δικοί του. Εξέδωσε σπάνια
βιβλία. Πέθανε ξαφνικά χθες μετά από απανωτά εγκεφαλικά επεισόδια, σε
ηλικία 56 ετών, ο εκδότης Μιχάλης Πρωτοψάλτης, αφήνοντας μεγάλο κενό
στον εκδοτικό-αντιεξουσιαστικό χώρο.
Το 1975 σύχναζε στο πρώτο αναρχικό βιβλιοπωλείο του Τέου Ρόμβου
«Οκτάπους», όπου μαζεύονταν λογής περιθωριακοί, καλλιτέχνες, ποιητές,
συγγραφείς και άλλοι που ψάχνονταν σε σουρεαλιστικά-ντανταϊστικά
κείμενα, διάβαζαν μπιτ λογοτεχνία, γνώριζαν τους Γάλλους καταστασιακούς,
τους Provos της Ολλανδίας, εξέταζαν τον Μάη του ’68 και ανέλυαν, με
βάση τα κείμενα των αναρχικών συγγραφέων, την ελληνική πραγματικότητα
και τα κινήματα της πρωτοπορίας – ειρηνικά και ένοπλα.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 επηρεάζεται από τον κοινωνικό
αναρχισμό και την πολιτική οικολογία του Καναδού ελευθεριακού διανοητή
Μάρεϊ Μπούκτσιν και εκδίδει το περιοδικό «Ανθη του Κακού» αλλά εκείνο
που έκανε αίσθηση πολύ πριν ήταν το περιοδικό «Ο Κόκκορας που λαλεί στο
σκοτάδι». Στο τέλος της ίδιας δεκαετίας ιδρύει με άλλους τους
«Οικολόγους Εναλλακτικούς» και κατέρχεται υποψήφιος για το ευρωπαϊκό και
το ελληνικό Κοινοβούλιο. Το 1978-79, ως αυτόνομος, συμμετέχει στις
φοιτητικές καταλήψεις.
Γνωριστήκαμε εκεί γύρω στο ’78 στο γραφειόσπιτο ενός αναρχικού, του
Λεωνίδα Χρηστάκη, που εξέδιδε το εντυπωσιακό για την εποχή «Ιδεοδρόμιο».
Σταματήσαμε να βλεπόμαστε και ξαναβρεθήκαμε όταν εξέδωσε το βιβλίο
Yerebatan του Γιάννη Μπουκετσίδη. Το παρουσιάσαμε με τον Περικλή
Κοροβέση από τις εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος που ίδρυσε τότε (1998) και
έκτοτε βρισκόμασταν στα Εξάρχεια και σε πολλές παρουσιάσεις βιβλίων, που
δεν εξέδιδαν κατεστημένοι εκδοτικοί οίκοι: για τον Σπέρα, τον Ασιμο,
τον Δαρβέρη, την Κ. Γώγου, την Ούλρικε Μάινχοφ. Πάθος του ήταν ο Μάρεϊ
Μπούκτσιν και μετά από χρόνια κατάφερε να εκδώσει το μνημειώδες έργο του
«Οι Ισπανοί αναρχικοί». Οπως μνημειώδεις ήταν και οι τσακωμοί μας για
την «υπόσταση» των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, τα οποία φοβόταν ότι
υπέκρυπταν έναν λανθάνοντα (ή και φανερό) εθνικισμό. Τα τελευταία
χρόνια ταλανιζόταν από τη σχέση Δημοκρατίας-Αναρχίας· άλλοτε υπερτερούσε
η μια, άλλοτε η άλλη.
Πριν από λίγους μήνες μού πρότεινε να κατέλθουμε στις ευρωεκλογές
αφού «ιδρύσουμε» το κόμμα «Αναρχικοί της Ευρώπης»! Το είχε καημό·
θεωρούσε ότι θα το αγκάλιαζαν πολλοί από τους ανέσπερους αναρχικούς και
λογής ελευθεριακοί.
Επέμενε ότι η ομοσπονδιακή Ευρώπη ήταν αναρχικό όραμα (Προυντόν) και
δεν ήθελε να το χαρίσει στους Ευρωπαίους ηγέτες και στους τεχνοκράτες
των «ισχυρών» κρατών.
Γλεντζές ολκής· άλλοτε επιθετικός στην κουβέντα κι άλλοτε γλυκύτατος,
πάντα παρών στις μικρές εξεγέρσεις και στα εναλλακτικά, αναρχικά
στέκια. «Πώς θα συνδυάσουμε τις έννοιες «κόμμα» και «αναρχία»» τον
ρωτούσα. Γελούσε. «Εχει έρθει κι αυτή η ώρα» απαντούσε αμέσως μετά με
σοβαρότητα. Δύο παιδιά, την Εύα και τον Ορφέα, είχε με τις κατά καιρούς
συντρόφους του.
Θα κηδευτεί σήμερα από το Νεκροταφείο των Αγίων Αναργύρων, στις
17.00. Θα λείψουν από την αναρχική γραμματεία τα βιβλία που ήθελε να
εκδώσει. Θα λείψει και σε πολλούς από όσους παραμένουμε εν ζωή.