24 Ιουλ 2007

Μία θεωρητική - αποδομητική προσέγγιση του φαινομένου Λάος

24 Ιουλ 2007 , 1:13 μ.μ.




Δημοσιεύουμε ένα έξοχο κείμενο του φίλτατου αναγνώστη μας
Σόλοικος Λόγος.
Δε θα μπούμε σε λεπτομέρειες, ο τίτλος τα λέει ολα.

Απολαύστε:



Πρόσφατα, η συζήτηση που γίνεται μέσα από τα posts και τα comments του junglereport σχετικά με το αν ένα «κόμμα σαν το Λάος θα έπρεπε να εκπροσωπηθεί στο ελληνικό κοινοβούλιο, παρουσίασε την τάση να αποκτήσει και θεωρητική βάση. Αυτό επιχειρήθηκε από μία αναδημοσίευση ενός άρθρου - συρραφής τσιτάτων, γραμμένο από τον Θύμιο Παπανικολάου, στο «Ρεσάλτο» και αναδημοσιευμένο ως comment σε συνέχεια σχολίου μου.

Οι απαντήσεις επί του άρθρου δόθηκαν από 2 μετέχοντες (εμού και από τον Shy). Από ότι φαίνεται οι λαόφιλοι δεν ικανοποιήθηκαν από τις σύντομες (αλλά περιεκτικές πιστεύω) απαντήσεις. Έτσι μου μπήκε στο μυαλό η ιδέα, να ανοίξω έναν διάλογο πάνω στο θέμα «αν χρειάζεται ένα κόμμα σαν το λάος στη βουλή και άν ναι, τότε ποια θα είναι η φιλοσοφία της πολιτικής του». Βέβαια ο διάλογος αυτός, για να έχει μία αξία, θα πρέπει να γίνει με την αντιπαράθεση της πολιτικής φιλοσοφίας του συγκεκριμένου κόμματος με την πολιτική φιλοσοφία των υπολοίπων, αλλά καλύτερα, με την πολιτική φιλοσοφία που οι καιροί απαιτούν. Διάλογοι που περιεχουν τσιτάτα και συνθήματα (όπως έξω οι ξένοι, ελλάς ελληνων κλπ) δεν χωρούν εδώ.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πρώτα πρώτα λοιπόν, να εντάξουμε το Λάος σε έναν πολιτικό χώρο, όπως αυτοι οροθετήθηκαν από το 1789 και εντεύθεν. Κάποιοι μπορεί να πουν πως «το Λάος είναι πολυσυλλεκτικό άρα δεν εντάσσεται σε έναν χώρο». Εδώ είναι μία παρεξήγηση που πρέπει να αποσαφηνιστεί. Το αν ένας ταγματασφαλίτης και ένας πρώην διωχθείς κομμουνιστής, βρεθούν κάτω από τη στέγη ενός κόμματος, δε σημαίνει πως το ίδιο το κόμμα δεν εντάσσεται κάπου. Οι οπαδοί ενός κόμματος δε δίνουν την τοποθέτηση του κόμματος. Οι θέσεις και οι ιδέες του το τοποθετούν. Οι οπαδοί τις δέχονται και έτσι τοποθετούνται. Αν είναι οπαδοί χωρίς να δέχονται τις ιδέες του κόμματος του οποίου είναι οπαδοί (εστω κατ' αρχήν) τότε μάλλον δεν ακολουθούν τη φαρμακευτική τους αγωγή και είναι πολύ κακό αυτό για την υγεία τους. Αυτά όταν μιλάμε για πολιτική. Αν μιλάμε για προσωπικά συμφέροντα τότε ας μη μιλήσουμε καθόλου.

Πως τοποθετείται λοιπόν το Λάος; Σύμφωνα με τη χωροθέτηση των αντιπροσώπων στις Βερσαλλίες στις 27/6/1879, την οποία ακολουθούμε έκτοτε, σίγουρα δεν μπορούσε να τοποθετηθεί αριστερά. Αριστερά έκατσαν οι αντιπρόσωποι, των παρατάξεων του «ορθού λόγου» του «Διαφωτισμού». Τι σημαίνει αυτό; Η σύνδεση διαφωτισμού και ουμανισμού είναι αρκετά κατατοπιστική. Μία μελέτη αυτής της σύνδεσης όμως, δεν είναι αντικείμενο του κειμένου.

Αριστερά λοιπόν κάθησαν οι οπαδοί της «realpolitik» του καιρού εκείνου. Αυτοί που καθαίρεσαν τους βασικούς πυλώνες της εξουσίας μέχρι εκείνο τον καιρό, ήτοι τον θρόνο και την αγία τράπεζα. Αυτοί που οι μετριοπαθείς έστω philosophes τους πίστευαν στη χειρότερη περίπτωση σε έναν «πεφωτισμένο δεσποτισμό» και σε μία αλλαγή «εκ των άνω». Η εξαίρεση βέβαια υπήρχε και η πιο λαμπρή έκφανση της στο πρόσωπο του Jean Jacques Rousseau, αλλά η κεντρική ιδέα βασιζόταν στην λαϊκή βούληση. Η εκκλησία βέβαια δεν είχε κανένα λόγο ύπαρξης σε μία αυτοδιοικούυμενη κοινωνία πατάει γερά στα πόδια της μετά από καταπίεση ετών.

Δεξιά τώρα κάθησαν, αυτοί που άνηκαν στο στρατόπεδο του ancien regime και που ήξεραν καλά πως το πνεύμα των καιρών ευνοούσε τους αντιπάλους τους, δηλαδή «το κόμμα της ανθρωπότητας», τους οπαδούς του «ορθού λόγου». Ποιοί ήταν αυτοί όμως; Οι μέχρι τότε ευνοούμενοι και κάποιοι από ένα νέο είδος αντι-φιλοσόφου, που αντιδρούσαν στις επιστημολογικές και πολιτικές αιρέσεις που εισηγούταν το κόμμα του «ορθού λόγου»

Αυτοί ήταν οι απόστολοι του αντι-διαφωτισμού, οι οποίοι με θεολογικά κυρίως επιχειρήματα εναντιώνονταν στο πνεύμα της κριτικής διερεύνησης, της διανοητικής ύβρεως και της «κακής» χρήσης του ορθού λόγου. Υποστήριζαν την ανάγκη της εγκατάστασης της τάξης με κάθε τίμημα. Θεωρούσαν την αγία τράπεζα και το θρόνο τους δύο βασικούς πυλώνες της πολιτικής σταθερότητας. Πίστευαν πως οποιαδήποτε αμφισβήτηση της εξουσίας έθετε σε κίνδυνο το κοινωνικό οικοδόμημα. Πίστευαν ως αυταπόδεικτο, πως οι άνδρες και οι γυναίκες είναι φύσει ανίκανοι να αυτοκυβερνηθούν και λόγω της εγγενούς ατελούς φύσεως της, η ανθρωπότητα χρειάζεται την καθοδήγηση μίας αδιαμφισβήτητης εξουσίας όσο και την απειλή της αιώνιας καταδίκης (παράδεισος-κόλαση).

Με τα δεδομένα αυτά λοιπόν, τοποθετήστε το Λάος.

Σε δεύτερη φάση, αφού τοποθετήσαμε το Λάος με βάση την πολιτική του φιλοσοφία, ας εξετάσουμε την ιστορία για να βρούμε ιδεολογικές συγγένειες του. Δεν θα ανατρέξω στον Ι.Δραγούμη, ούτε στον Κονδύλη, ούτε στον Μεταξά, πολύ δε περισσότερο θα αποφύγω την αναφορά στη Χούντα, για να μη με θεωρήσετε προκατειλημμένο, ενώ το ίδιο το Λάος και ο αρχηγός του φωνάζουν παντού (χωρίς να το παραδέχονται) πως είναι αδερφάκια, άντε ξαδερφάκια.

Ανατρέχω στον Bernard Henry Levy, οποίος στο L'ideologie francaise επισημαίνει ένα φαινόμενο που η πλειονότητα των συμπατριωτών του απέφευγαν να εξετάσουν. Η νεότερη γαλλική ιστορία όχι μόνο δεν χαρακτηρίζεται από το θρίαμβο των δημοκρατικών ιδεωδών αλλά εμφανίζει μία πάγια εμμονή με τις αντιδραστικές ιδέες του «θεμελιακού εθνικισμού» δηλαδή τον προσδιορισμό της ιδιότητας του πολίτη με τις αντιφιλελεύθερες αξίες του «αίματος» και της «γης». Πρόκειται δηλαδή για μία πρώιμη έκφανση της «πολιτικής της ταυτότητας». Κάτι παρεμφερές με μία χρονική απόσταση 80-100 ετών παρατηρώ και στο λάος. Εκφράζει τη sui generis ελληνική εκδοχή της «πολιτικής της ταυτότητας». Η πολιτική αυτή ξεκίνησε ουσιαστικά από τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 όταν η πανεπιστημιακή αριστερά της Γαλλίας επιχείρησε να υποκαταστήσει το λόγο της δημοκρατικής νομιμότητας με την αντιοικουμενική έννοια της «πολιτικής της ταυτότητας» δηλαδή την αντι-πολιτική της πολιτισμικής αυτοεπιβεβαίωσης.

Αυτή η πολιτική μοιάζει ελκυστική σε καθεστώτα όπου τα βασικά συνταγματικά και νομικά δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα. Η κατοχύρωση των δικαιωμάτων αυτών σχηματίζει τον απαραίτητο πολιτικό χώρο όπου τα άτομα μπορούν να διερευνούν τις ποικίλες διαστάσεις της πολιτισμικής τους ταυτότητας χωρίς να απειλουν την ταυτότητα άλλων ομάδων ή ατόμων. Στην Ελλάδα ισχύει κάτι τέτοιο; Φοβούμαι πως όχι. Η πολιτική της ταυτότητας σε χώρες που δεν είχαν κατοχυρώσει συνταγματικά και νομικά δικαιώματα (Ρουάντα, Βοσνία, Αλγερία κ.α) ήταν πρόξενος ανείπωτων τραγωδιών.

Η ταυτότητα δεν είναι επιχείρημα. Δεν μπορεί μόνη της να στηρίξει μία πολιτική πρόταση. Επικαλείται τη «ζωή» ή την απλή ύπαρξη και όχι αρχές που προϋποθέτουν την ανταλλαγή επιχειρημάτων. Χώρια δε που η πολιτική της ταυτότητας ήταν η ασκούμενη πολιτική στη Γερμανία κατά την περίοδο 1933-1945.

Με την πολιτική αυτή φιλοσοφία το Λάος, αξίζει να εκπροσωπηθεί στο ελληνικό κοινοβούλιο;

Στη σφαίρα της πολιτικής φιλοσοφίας, βρίσκουμε πολλές απαντήσεις για τα τεκταινόμενα, τα οποία διαφορετικά μένουν κρυμμένα κάτω από προσχήματα και γελοίες δικαιολογίες, ή ακόμα κρύβονται με την άρνηση του τρελού όταν του καταδεικνύουν το προβλήμα του.

Μεταδομιστές οι λαοτιανοί, μεταμοντέρνοι εφόσον αρνούνται την «αντικειμενική αλήθεια» και τον ορθό λόγο. Αγνοούν βέβαια πως η παρακμή του μεταμοντερνισμού που πρεσβεύουν (ο συντηρητισμός και η μεταφυσική του «ορθόδοξου» είναι μορφές μεταμοντερνισμού) ήταν γρήγορη και ασφαλης στη Γαλλία, αλλά οδυνηρή και αιματοβαμμένη, στην Κίνα και στην Καμπότζη (ο Πολ Ποτ ήταν και γαλλοσπουδαγμένος φορέας των ιδεών των δομιστών). Μετά από την οδυνηρή για όλους περιπέτεια του πολιτικού μεταμοντερνισμού, το καταφύγιο ήταν οι ιδέες του ανθρωπισμού και του διαφωτισμού, πάντα επίκαιρες και πάντα λυτρωτικές.

Για την απάντηση στο κείμενο του «Ρεσάλτο». Σκέφτομαι αν ο ονομαζόμενος «Αντεύς» ανάρτησε το κείμενο του Θ. Παπανικολάου σαν απάντηση σε κάποιο σχόλιο, αλλά όσο και αν έψαξα δε βρήκα το αρχικό «κείμενο-ερώτηση» ή «κείμενο-πρόκληση». Ξαναδιαβάζοντας το προκειμένου να αντλήσω βιβλιογραφικά στοιχεία για τη σύνταξη του παρόντος κειμένου, ανακάλυψα πως πρόκειται για ένα αποδομικό (ή ένα μεταδομικό) κείμενο στην ουσία αφού περιέχει όλη εκείνη την κληροδοτημένη από τον Heidegger, δυσπιστία προς τον ορθό λόγο αλλά και τη δημοκρατία. Επίσης αντί να ενθαρρύνει την πολιτική αμφισβήτηση, η στενόμυαλη έμφαση στην ταυτότητα των οπαδών οδηγεί σε αποστασιοποίηση από την πολιτική. Τελικά ο κ. Παπανικολάου γιατί εξακολουθεί να προσποιείται τον αριστερό; Με την εμφάνιση εθνικιστικών, εθνοκεντρικών και παρτικουλαριστικών στοιχείων μετατρέπει μία πολιτισμική πρόταση σε παιχνίδι στα χέρια των εχθρών της δημοκρατίας.

Τελειώνοντας παραθέτω έναν παλαιό πολιτικό αφορισμό, ο οποίος έλεγε πως «στην πολιτική τα άκρα συναντώνται». Το ζούμε πια σήμερα αυτό, μόνο που δεν ξέρουμε (ή μήπως ξέρουμε) τι θα γεννήσει αυτή η παραφύσει συνάντηση.

Νομίζω πως ξόδεψα πολλή φαιά ουσία και χρόνο για να ανιχνεύσω πολιτική φιλοσοφία σε ένα μόρφωμα που ούτως ή άλλως πιστεύω πως είναι μόνο ένα βήμα για την ανάδειξη της προσωπικής μωροφιλοδοξίας του αρχηγού του. Αυτό δεν ακυρώνει όλη την προηγούμενη ανάλυση. Απλά από τον αρχηγό μέχρι τον τελευταίο οπαδό του Λάος δεν υπάρχει ούτε η γνώση ούτε η κρίση για να προσδιοριστεί πολιτικά και έτσι το κάνω εγώ προκειμένου να δείξω και την ουσία πίσω από την εικόνα του telecity.





Βιβλιογραφία - Αναφορές

Jacques Godechot: The counter-revolution Doctrine and Action 1789-1804 Princeton UP 1981
Isaiah Berlin Against the Current - Ωικινγ 1984
R. Wolin Η γοητεία του ανορθολογισμού Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ μεταφραση Μ. Φιλιππακοπούλου



Κοινοποιήστε το στο..
 
Υποσέλιδο
Κορυφή